«ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΕΞΑΙΣΙΕΣ, ΜΕ ΦΩΝΕΣ!...», ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Ο Γιάννης Βούρος στο tisimveni.gr....
Η παράσταση συγκεντρώνει, για πρώτη φορά, σπουδαίους καλλιτέχνες που γεννήθηκαν στη Θεσσαλονίκη, συνδιαμόρφωσαν το καλλιτεχνικό πρόσωπο της πόλης και διατηρούν ζωντανή τη σχέση τους μαζί της.
Προεξάρχουσα είναι, φυσικά, η μεγάλη κυρία του μουσικού θεάματος Ζωζώ Σαπουντζάκη, η οποία επιστρέφει στην πόλη απ’ όπου ξεκίνησε τη λαμπρή πορεία της – σε ηλικία 4 ετών, στο σανίδι του Θεάτρου του Λευκού Πύργου! Κοντά της, το γνωστό και αγαπημένο παιδί της πόλης Άκης Σακελλαρίου, η σπουδαία λαϊκή τραγουδίστρια Μαριώ, η οποία μετά από πολλά χρόνια εμφανίζεται και πάλι στη γενέτειρά της, αλλά και ο περίφημος «Πατέρας», ο δεξιοτέχνης μπουζουξής Χρήστος Μητρέντζης.
Μαζί τους, ο πολυδύναμος θίασος των ταλαντούχων ηθοποιών του ΚΘΒΕ, ζωντανή ορχήστρα επί σκηνής, αλλά και η Φιλαρμονική Ορχήστρα Αποφοίτων Παπαφείου «Ο Μελιτεύς»!
Τα κείμενα και η μουσικολογική έρευνα είναι του Λάμπρου Λιάβα, ενώ τη σκηνοθεσία και τη χορογραφία υπογράφει η Σοφία Σπυράτου. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι δημιουργίες του Μανόλη Παντελιδάκη. Οι φωτισμοί είναι του Λευτέρη Παυλόπουλου.
Από τον Δεκέμβριο, στο Θέατρο της Μονής Λαζαριστών, όλη η μουσική, όλη η ιστορία και όλη η μουσική ιστορία της Θεσσαλονίκης σ’ ένα πλούσιο και απολαυστικό θέαμα!
Μια μουσικοθεατρική παράσταση που διατρέχει την ιστορία της Θεσσαλονίκης, αναζητώντας μέσα στον χρόνο τους πολλούς και διαφορετικούς «ήχους» της πόλης Η δράση του έργου δεν θα περιοριστεί στη σκηνή του ΚΘΒΕ στη Μονή Λαζαριστών, αλλά θα επεκταθεί και στην πόλη μέσα από μουσικά δρώμενα, Επίσης, στο φουαγιέ του θεάτρου οι ήχοι της μουσικής θα συνταιριάξουν και με τις αντίστοιχες γεύσεις από τις πολλές και διαφορετικές γαστρονομικές παραδόσεις της Θεσσαλονίκης, επιδιώκοντας μια εμπειρία που θα καλύψει όλες τις αισθήσεις!
Σημείωμα συγγραφέα «ME ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΕΞΑΙΣΙΕΣ, ΜΕ ΦΩΝΕΣ!..» Μια μουσική ιστορία της Θεσσαλονίκης
Το τραγούδι ήταν εκεί, το τραγούδι είναι παντού, το τραγούδι κατέχει τι λέει!
Μια μουσικο-θεατρική παράσταση που διατρέχει την ιστορία της Θεσσαλονίκης, αναζητώντας τους πολλούς και διαφορετικούς «ήχους» της πόλης. Ένα γοητευτικό ταξίδι μέσα στον χρόνο, από την απελευθέρωση του 1912 έως τις μέρες μας.
Μουσικές μνήμες και αισθήσεις, φωνές και όργανα, τραγούδια και χοροί, συνθέτουν ένα μοναδικό «μωσαϊκό», όπου συνυπάρχουν σε δυναμικό διάλογο οι επιμέρους παραδόσεις των πληθυσμών που κατοίκησαν διαχρονικά τη Θεσσαλονίκη.
Όλα μπερδεύονται γλυκά: οι φωνές των μικροπωλητών σε όλες τις γλώσσες, δημοτικά τραγούδια, βυζαντινοί ύμνοι, σεφαραδίτικες μπαλάντες, εβραϊκοί ψαλμοί, τούρκικοι χαβάδες, αρμένικες μελωδίες, βαλκανικά ηχοχρώματα, σκοποί του καφέ-αμάν… Τραγούδια ιστορικά και εμβατήρια, μουσικές μνήμες των Μικρασιατών προσφύγων, ποντιακά μοιρολόγια με συνοδεία από κεμεντζέ… Οπερέτες και αστικά τραγούδια, ήχοι από το θέατρο σκιών, μουσικό θέατρο και βαριετέ… Αγαπημένα ρεμπέτικα και λαϊκές επιτυχίες που αναδείχτηκαν σε εθνικούς ύμνους της «καρντασούπολης», καθώς κι επιλεγμένα νεότερα κομμάτια που αποτυπώνουν τα σύγχρονα πάθη, καταλήγοντας στη δυναμική έκφραση του ροκ και του χιπ-χοπ!...
Ορχήστρες, κομπανίες, μπάντες και χορωδίες, αλλά και ο ήχος από το τζουκ-μποξ στις λαϊκές ταβέρνες, το φορητό πικ-απ στα νεανικά πάρτι και το τρανζιστοράκι με τη μετάδοση των ποδοσφαιρικών αγώνων και του «Φεστιβάλ Τραγουδιού»… Ένα ολόκληρο ηχητικό σύμπαν!
Γίνεται αναφορά στους χώρους και τις σημαντικές προσωπικότητες που προσδιόρισαν το μουσικό πρόσωπο της Θεσσαλονίκης, από τον Αιμίλιο Ριάδη, τον Αττίκ, τον Βασίλη Τσιτσάνη, τον Σταύρο Κουγιουμτζή, έως τους τροβαδούρους Διονύση Σαββόπουλο, Νίκο Παπάζογλου κ.ά. Τέλος, παράλληλα με τα τραγούδια και τις μουσικές, ξεχωριστή θέση κατέχει ο ιδιαίτερος «ήχος», οι φωνές των ποιητών και των συγγραφέων της πόλης. Έτσι, στον θεατρικό λόγο έχουν ενσωματωθεί αποσπάσματα (αυτούσια ή προσαρμοσμένα στη δράση) από σχετικά κείμενα των Εβλιγιά Τσελεμπί, Μανώλη Αναγνωστάκη, Γιώργου Ιωάννου, Ζωής Καρέλλη, Θωμά Κοροβίνη, Ν.Γ. Πεντζίκη και Ντίνου Χριστιανόπουλου.
Το να επιχειρήσεις ν’ αφουγκραστείς τις μουσικές και τις φωνές μιας τέτοιας πόλης και να μετουσιώσεις την Ιστορία και την παλλόμενη ζωή της σε θεατρική αφήγηση και δράση, δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση. Σίγουρα όμως, συνιστά μια μεγάλη πρόκληση! Όλοι οι συντελεστές –φυσικά ή θετά παιδιά της Θεσσαλονίκης– προσπαθήσαμε, ο καθένας με τη δική του γνώση κι ευαισθησία, να συντονιστούμε με το τραγούδι της, με τον παλμό της καρδιάς της και να γίνουμε μια μεγάλη χορωδία τραγουδώντας για τα περασμένα, τα τωρινά και τα μελλούμενα…
Πολλά είναι τα στοιχεία της έρευνας (τραγούδια, πρόσωπα, κείμενα) που τελικά δεν μπόρεσαν να περιληφθούν στην παράσταση, ή που παρουσιάζονται συνοπτικά κι αποσπασματικά (για λόγους χρόνου και σκηνικής οικονομίας). Γι’ αυτό και αναφερόμαστε σε «μια» (και όχι «τη») μουσική ιστορία της Θεσσαλονίκης. Είναι «μια εκδοχή», που προσεγγίζει το θέμα και το αφήνει ανοιχτό, για ειδικότερες αναφορές, ανα-στοχασμό και διάλογο.
Μακάρι αυτή η προσπάθεια να συν-κινήσει τους θεατές –και κυρίως τις νεότερες γενιές– ώστε να αναζητήσουν, πίσω από τη βιτρίνα της σύγχρονης Βαβέλ, τη δική τους διαπροσωπική σχέση με την πόλη και τα «ηχοτοπία» της, με το ύφος και το ήθος των τραγουδιών που διασώζουν τη μνήμη και καθορίζουν την ταυτότητα!
Πολλές ευχαριστίες σε όλους τους καλούς φίλους και πολύτιμους συνεργάτες, συνοδοιπόρους σε αυτή την αναζήτηση.
Ας μου επιτραπούν όμως κάποιες ξεχωριστές αναφορές: Στον καλλιτεχνικό διευθυντή του ΚΘΒΕ Γιάννη Βούρο, για την εμπιστοσύνη και την αμέριστη στήριξή του σε όλες τις φάσεις της δημιουργίας του έργου και της παράστασης.
Στη Σοφία Σπυράτου, με την οποία εδώ και 25 χρόνια έχουμε μοιραστεί πολλές κοινές καλλιτεχνικές προσπάθειες και συγκινήσεις.
Στην αειθαλή Ζωζώ Σαπουντζάκη, ζωντανό μύθο του μουσικού θεάματος, που επιστρέφει στην πόλη απ’ όπου ξεκίνησε τη λαμπερή καριέρα της –παιδί ακόμη– στο Θέατρο του Λευκού Πύργου.
Στη Μαριώ και τον Χρήστο Μητρέντζη, τιμώντας στο πρόσωπο και στην τέχνη τους τη σπουδαία παράδοση του λαϊκού τραγουδιού και τη «σχολή της Θεσσαλονίκης».
Στον Θωμά Κοροβίνη, για το συγγραφικό, μουσικό κι ερευνητικό του έργο –πολύτιμο ξεναγό στη μουσική ιστορία της Θεσσαλονίκης.
Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Κύριο Ντίνο Χριστιανόπουλο, για τα εξαίσια ταξίδια στη «μουσική ποιητική» της πόλης, καθώς και για τις – πολλαπλές– «ερμηνείες» του στα τραγούδια του Τσιτσάνη!
Αφιερώνω την προσωπική μου συμβολή, στους καθημερινούς ανθρώπους της πόλης και τους αφανείς εργάτες (τραγουδιστές, μουσικούς, ηθοποιούς, συνθέτες και στιχουργούς) που διαμόρφωσαν και διατήρησαν το ήθος του τραγουδιού της Θεσσαλονίκης σε χρόνια δίσεκτα! Κι ενώνω τη φωνή μου με αυτήν του Γιώργου Ιωάννου: Αν είσαι η μάνα, η ανέ, η μάικω, η μάντρε, πόλη αγαπημένη, έλα και πάλι να μας πάρεις αγκαλιά. Εμάς, Μπαγιάτιδες και Γιουνάνιδες, Αποικιστές κι Αποίκους, να μη μας πατικώσεις μες στην ανωνυμία και τη λησμονιά, όπως τόσο καλά ξέρεις εσύ μες στους αιώνες. Στην αναγέννησή σου, Θεσσαλονίκη, να στέρξεις να μας θυμηθείς, να μας πεις και πάλι παιδιά δικά σου. Να μας παρηγορήσεις και να μας εξυψώσεις. Με μουσικές εξαίσιες και με φωνές!
Λάμπρος Λιάβας
Σημείωμα σκηνοθέτη Όλα ξεκινούν από την ιδέα, την αγάπη και τη γνώση γι’ αυτό που πας να κάνεις. Και με τον Λάμπρο, αστείρευτη πηγή γνώσης και έμπνευσης, πατάς γερά και είσαι σίγουρος.
Γιατί το αντικείμενο είναι –ούτε λίγο ούτε πολύ– ένας αιώνας μουσικής ιστορίας της πόλης. Ακούσματα διαφορετικά, σταυροδρόμια πολιτισμών, διάφορα ύφη και ήθη, σημαντικά ιστορικά γεγονότα: όλ’ αυτά πρέπει να συγκεραστούν μπροστά στον θεατή και να τον οδηγήσουν σε μια πολύχρωμη, πολύβουη παράσταση. Να κάνουν τον θεατή πλουσιότερο στη γνώση της μουσικής ιστορίας της πόλης. Να του θυμίσουν, να τον συγκινήσουν, να του μάθουν, να τον ψυχαγωγήσουν.
Στρωθήκαμε στη δουλειά. Οι πολυτάλαντοι ηθοποιοί του ΚΘΒΕ, μαζί και οι χορευτές, οι μουσικοί, οι βοηθοί, ο πολύτιμος Μανόλης Παντελιδάκης, ο εξαίρετος Λευτέρης Παυλόπουλος, ο ευρηματικός Κώστας Βόμβολος, οι κατασκευαστές, οι τεχνικοί του ήχου, του φωτισμού και των σκηνικών, οι υπεύθυνοι της επικοινωνίας – και άλλοι, και άλλοι. Μαζί τους και τα θαυμαστά «παιδιά» της πόλης που επιστρέφουν: η λαμπερή Ζωζώ –ζωντανός μύθος–, ο Άκης, η γλυκιά Μαριώ, ο Χρήστος. Εμ, μουσική ιστορία της πόλης είν’ αυτή!
Η παράσταση που θα δείτε είναι αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς και αγάπης. Πάθους γι’ αυτό που κάναμε.
Ανυπομονώ να συνομιλήσει μαζί σας, με μουσικές εξαίσιες, με φωνές, που έρχονται από την πόλη για σας, για όλους μας.
Τελειώνοντας: ένα θερμό ευχαριστώ στον φίλο και συνεργάτη Γιάννη Ξανθούλη, που «έντυσε» με τα λόγια του το μουσικό θέμα της Θεσσαλονίκης. Κι ένα θερμό ευχαριστώ στον Γιάννη Βούρο, που μας εμπιστεύτηκε και μας συμπαραστάθηκε σαν φίλος σ’ όλη τη διάρκεια της δουλειάς.
