ΑΦΙΕΡΩΜΑ
ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Το 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, πραγματοποιεί αφιέρωμα στο Σύγχρονο Αργεντίνικο Κινηματογράφο αποκαλύπτοντας την πολύμορφη εικονογραφία μιας χώρας που χαράζει την πορεία της στη δίνη των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων. Καθώς αλλάζει το πρόσωπο της Αργεντινής, οι κινηματογραφιστές της εστιάζουν στο ανθρώπινο στοιχείο, απαλλαγμένο από τους μύθους του παρελθόντος. Οι αργεντινοί σκηνοθέτες, απόφοιτοι στην πλειοψηφία τους του Πανεπιστημίου Κινηματογράφου της Μπουένος Άιρες, χειρίζονται με δεξιοτεχνία το μέσο τους, ρισκάρουν, πειραματίζονται στιλιστικά και την ίδια στιγμή επικεντρώνονται στα ακανθώδη ζητήματα που τους απασχολούν. Ταξικές διαφορές, σύγκρουση γενεών, νέοι σε αδιέξοδο, θέματα ταυτότητας και επιστροφή στη φύση, κυριαρχούν στις ταινίες που συνθέτουν το αφιέρωμα.

Η έννοια της ιδιοκτησίας σκιαγραφείται στην ταινία Los Duenos (Ειδική μνεία στην Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Καννών 2013) των Αγκουστίν Τοσκάνο και Εζεκιέλ Ραντούσκι.  Η οικογένεια του Σέρτζιο εργάζεται στις εκτάσεις ενός μεγαλοκτηματία στην αργεντινική επαρχία. Όταν οι ιδιοκτήτες απουσιάζουν, οι υπηρέτες οικειοποιούνται το σπίτι των αφεντικών, ‘κλέβοντας’ πρόσκαιρα τις ζωές τους. Το πνεύμα του Μολιέρου όπως σκωπτικά σχολιάζει τις σχέσεις των τάξεων, είναι παρόν σ’ αυτή την ταινία που επιλέγει ως φόντο μια λιγότερο γνωστή πλευρά της Αργεντινής: Τη ζωή εκτός πόλεων. Στοιχεία από φάρσα και δράμα συνδυάζονται με δεξιοτεχνία πλέκοντας μια ιστορία τόσο σύγχρονη όσο και διαχρονική.

Στο φιλμ La Paz του Σαντιάγκο Λόσα, ο ήρωας, ένας νέος μεγαλοαστικής τάξης με ψυχιατρικά προβλήματα, αναζητά την «ειρήνη» του τίτλου. Ύστερα από έναν σύντομο εγκλεισμό σε κλινική, ο Λίσο επιστρέφει στην ασφυκτική περιποίηση της οικογένειάς του: Στη λατρεία της μητέρας του, τις στερεοτυπικές διδαχές του πατέρα του, στην αδιέξοδη ερωτική του ζωή. Το διαταραγμένο μυαλό του ψάχνει απεγνωσμένα τη γαλήνη, όμως οι υλικές ανέσεις  και οι ανούσιες διαφυγές που του προσφέρονται χτίζουν ολόγυρά του μια αποπνικτική φυλακή. Από την αντιδιαστολή του πνιγηρού εσωτερικού κόσμου του ήρωα με την προνομιακή πραγματικότητά του, προκύπτει το δράμα, η κορύφωση και εν τέλει η κάθαρση / λύση.

Ο Μάρκο Μπέργκερ υπογράφει το βραδυφλεγές δράμα Hawaii. Στην τρίτη του μεγάλου μήκους ταινία (μετά το Plan B και το El Reloj), ο αργεντινός δημιουργός χτίζει μια ερωτική ιστορία από το μηδέν. Δυο νέοι άντρες συναντώνται τυχαία μετά από χρόνια. Ο Εουχένιο μένει στο εξοχικό σπίτι του θείου του για το καλοκαίρι με σκοπό να ολοκληρώσει το μυθιστόρημά του. Ο Μαρτίν, άστεγος και άνεργος επιστρέφει στα πάτρια εδάφη, αναζητώντας στέγη και δουλειά. Ο Εουχένιο του προσφέρει διέξοδο, προτείνοντάς του κάποιες εργασίες στο σπίτι. Αυτή η συνύπαρξη γεννά τη φιλία και πολύ σύντομα τον πόθο. Μέσα από την εξέλιξη μιας σχέσης, ο Μπέργκερ αφηγείται μια αρχέτυπη ιστορία ταξικής διαφοράς και ήθους, μια δυναμική εξίσωση που ενορχηστρώνεται με μαεστρία και κορυφώνεται με σασπένς και  ανθρώπινη ευαισθησία.

Οι ερωτικές σχέσεις και οι λεπτές ισορροπίες και αποχρώσεις τους πρωταγωνιστούν στην ταινία Viola του Ματίας Πινιέιρο. Μια ταινία, σύντομη σε διάρκεια (μόλις 65 λεπτά), πλούσια σε εκφράσεις, διάλογο και ένταση, εστιάζει σε μια ομάδα νέων γυναικών που ανήκουν στη καλλιτεχνική ζωή του Μπουένος Άιρες. Η αίσθηση πειραματισμού διαπνέει την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του Πινιέιρο: Οι ηρωίδες του κάνουν πρόβες προετοιμάζοντας τη Δωδέκατη νύχτα του Σέξπιρ και ταυτόχρονα, εκτός σκηνής, γράφουν τις προσωπικές τους ιστορίες. Ζωή και τέχνη στήνουν το διαλογικό γαϊτανάκι του σκηνοθέτη, με τα ποιητικά σεξπιρικά κείμενα να  εναλλάσσονται με φυσικούς διαλόγους, συχνά επηρεάζοντας το ένα το άλλο.

Με πειραματική διάθεση χτίζει την ιστορία του και ο Λεονάρντο Μπρεζίτσκι στο Noche. Ο δημιουργός αντλεί την πρώτη ύλη του από τη φύση, το θάνατο, τη ζωή, αλλά και τον ήχο. Ο ήχος πρωταγωνιστεί μέσα από διαφορετικές εκδοχές: Είναι ο φυσικός ήχος, ο τεχνητός που δημιουργείται μέσα σε ένα εργαστήριο, αλλά και ο απόηχος των φωνών που χάθηκαν. Η Μεγάλη ανατριχίλα του Λόρενς Κάσνταν έρχεται στο νου, καθώς ο Μπρεζίτσκι αφηγείται την ιστορία μιας παρέας νέων ανθρώπων που συγκεντρώνονται σε ένα αγροτικό σπίτι, για να τιμήσουν τη μνήμη ενός φίλου τους που αυτοκτόνησε. Η απουσία / παρουσία του αγαπημένου τους προσώπου είναι έντονη, όπως ευκρινείς είναι και οι παρατηρήσεις του σκηνοθέτη που σχετίζονται με την ύπαρξη του ανθρώπου και τα αποτυπώματα που αφήνει πίσω του.

Η ταινία Leones της Χασμίν Λόπες, με ήρωες πέντε νέους που περιφέρονται στο δάσος, λειτουργεί ως μεταφορά. Η αφηγηματική σύμβαση της σκηνοθέτιδας καταργεί τις έννοιες του χρόνου και του χώρου όπως τις γνωρίζουμε. Οι νέοι μιλούν μεταξύ τους αλλά δεν κατανοούν ο ένας τον άλλον. Κινούνται σε έναν φανταστικό λαβύρινθο, παίζουν με τις λέξεις, μέχρι που η Ιζαμπέλ, αντιλαμβάνεται πως κάτι δεν πάει καλά. Το ενδιαφέρον στοιχείο της δημιουργού είναι ο τρόπος με τον οποίον χειρίζεται την κάμερα.  Λίγο μετά την έναρξη της αφήγησης, η κάμερα παίρνει ζωή, σα να αυτονομείται, σα να είναι ένα ακόμη πρόσωπο που ακολουθεί μια πορεία, παράλληλη με αυτή των ηρώων.

Στο Deshora η Μπάρμπαρα Σαρασόλα – Ντέι, με φόντο μια φυτεία καπνού στη βορειοδυτική Αργεντινή, παρατηρεί τον τρόπο με τον οποίο ένα τρίτο πρόσωπο διαταράσσει την καθημερινότητα ενός ζευγαριού. Ο Ερνέστο και η Ελένα, είναι ένα πολυκαιρισμένο ζευγάρι που προσπαθεί να κάνει παιδί. Μαζί τους θα μείνει ο Χοακίν, ο νεαρός ξάδερφος της Ελένα ο οποίος προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τα ναρκωτικά. Καταπιεσμένα πάθη οδηγούν τους ήρωες σε απρόβλεπτες συμπεριφορές, με τη δημιουργό να διεισδύει στο οικογενειακό κύτταρο, προκαλώντας τις ισορροπίες του.

Το πλήρες πρόγραμμα του αφιερώματος στο Σύγχρονο Αργεντίνικο Κινηματογράφο θα ανακοινωθεί σύντομα.