Στη Μονή Σταυρονικήτα

Η μονή Σταυρονικήτα είναι η νεότερη και μικρότερη μονή του Αγίου Όρους. Απέχει δεκαπέντε λεπτά από τις Καρυές με το πουλμανάκι, ή μια ώρα από τη μονή Παντοκράτορος από ένα παραλιακό μονοπάτι. Η μονή χτίστηκε στις αρχές του 16ου αι. στα χρόνια της παντοδυναμίας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, χωρίς την οικονομική ενίσχυση των χριστιανών ηγεμόνων της εποχής. Χωρίς πολλά μετόχια και με ασήμαντη σε σχέση με τις άλλες μονές κτηματική περιουσία, ποτέ δεν γνώρισε μια περίοδο μεγάλης ακμής, ενώ καταστράφηκε επανειλημμένα από πυρκαγιά (1817, 1864, 1879).

Το κτιριακό συγκρότημα είναι μικρό με καθαρά φρουριακό χαρακτήρα, θεμελιωμένο στην άκρη ενός βράχου. Επειδή ο βράχος είναι σαθρός γίνονται εκτεταμένες εργασίες στήριξης, τόσο της μονής, όσο και του βράχου. Ο εσωτερικός χώρος είναι περιορισμένος, τόσο που μετά βίας υπάρχει αύλιος χώρος γύρω από το καθολικό. Το ίδιο το καθολικό είναι μικρό, αλλά στολισμένο με τοιχογραφίες του φημισμένου ζωγράφου της Κρητικής σχολής Θεοφάνη Στρυλίτζα. Κτίστηκε το διάστημα 1517-1536 και είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Η τράπεζα βρίσκεται στον πρώτο όροφο της νότιας πτέρυγας και είναι τοιχογραφημένη από εκπροσώπους της Κρητικής σχολής.

Στη βιβλιοθήκη φυλάσσονται 170 χειρόγραφα και αρκετές χιλιάδες έντυπα βιβλία. Στο σκευοφυλάκιο φυλάσσονται ιερά λείψανα αγίων, λειτουργικά σκεύη και σταυροί. Η μονή καταλαμβάνει τη δέκατη πέμπτη θέση στην ιεραρχία των αγιορείτικων μονών και κατοικείται από 42 μοναχούς (2001).